Dünyanın pek çok ülkesinde dil ve konuşma sorunlu bireylere ayırıcı tanılama sürecinden başlayarak değerlendirme, terapi ve danışmanlık gibi pek çok hizmet “Dil ve Konuşma Terapisti” meslek ünvanına sahip personel tarafından verilmektedir.

Dil ve Konuşma Terapisti Kimdir?

Dil ve konuşma terapisi alanında lisans eğitimi veren fakülte ve ya yüksek okullardan mezun ve ya diğer lisans eğitimleri üzerine konuşma terapisi alanında yüksek lisans ve ya doktora yapan, bireylerin ses, konuşma ve dil bozukluklarının önlenmesi için çalışmalar yapan ve ilgili uzman tabip tarafından teşhisi konulmuş yutkunma, dil ve konuşma bozukluklarının rehabilitasyonunu sağlayan sağlık mensubudur.

Dil ve Konuşma Terapistinin Görevleri Nelerdir?

Dil ve konuşma terapistleri, iletişim bozukluklarının önlenmesi, tanılanması ve sağaltımı konularında görev yaparlar. Bu bağlamda ailelere ve ilgili meslek mensuplarına danışmanlık yaparlar, toplumu eğitirler, teknoloji geliştirirler, araştırma yaparlar. Dil ve konuşma terapistlerinin faaliyet türleri şöyle sınıflandırılabilir:

A. Önleme:

İletişim bozukluklarının yaygınlaşmasını azaltmaya ve ortaya çıkma riskini önlemeye yönelik çalışmalar.

B. Tanı ve Sağaltım (terapi)

Tanılama, diğer disiplinler ile işbirliği gerektiren ve süreklilik taşıyan bir süreçtir. Teşhis, nesnel değerlendirme, gözlem ve gerektiğinde diğer mesleki uzmanlara da danışma (konsültasyon) yoluyla yapılır. Bu işlem sağaltımın niteliği ve süresi hakkında yol gösterici olur.

Sağaltım, tanılama, işlevsel değerlendirme, amaçların belirlenmesi, terapi yöntemlerinin seçilmesine karar verme ve uygulama süreçlerini kapsar. Sağaltım doğrudan ya da dolaylı müdahale ile sağlanabilir.

Tanı ve Sağaltım konularında dil ve konuşma terapistinin görevleri şunlardır:

1) Aşağıdaki alanlarda tarama, belirleme, tanı koyma, değerlendirme, terapi, izleme:

- konuşma (ses, akıcılık, artikülasyon/sesletim sorunları)
- dil (sesbilgisi, biçimbirimbilgisi, anlambilim, sözdizim, kullanım, yazma sorunları ve işaret     dili, alternatif iletişim sistemleri)
- yutkunma/disfaji (ağız-yüz bölgesi anomalilerine, kas hastalıklarına bağlı beslenme, yutma ve yutkunma bozuklukları)
- bilişsel yetersizliğe bağlı iletişim bozuklukları,
- iletişimin sosyal yanları (çevresel yoksunluk, problem davranışlar, yetersiz sosyal beceriler)

2) Danışmanlık görevi yapmak, gerektiğinde yönlendirmek,
3) Konuşma, ses, dil, iletişim ve yutkunma bozukluğu olanların ailelerini ve diğer iletişimde olduğu bireyleri bilinçlendirmek ve desteklemek,
4) Destekleyici ve alternatif teknik ve yöntemleri kurmak, geliştirmek; bununla birlikte aileleri kişinin diğer çevresini bilinçlendirerek gerekli araç-gereçleri seçmek, hazırlamak ve kullandırmak,
5) Konuşma ve yutkunma için etkili ve uygun protez araç-gereç seçmek, uyarlamak ve geliştirmek,
6) İletişim ve yutkunma bozukluklarının tedavi ve tanısında gerektiğinde teknolojiyi kullanmak (örneğin naso-endeskopi, akustik analiz sistemleri vs),
7) İşitme engellilere ve ailelerine iletişimi geliştirme ve danışma hizmetlerini vermek,
8) Dil ve konuşma ve/veya diğer bilişsel iletişim bozukluğu belirtileri de gösteren “merkezi işitsel işlemleme bozukluğu” vakaların değerlendirilmesinde işbirliği yapmak ve bu kişilerin sağaltımında yardımcı olmak.